ابعاد جدید ماجرای هک سیستم بانکی

شریک یا رفیق؟

در مرداد ماه، گروه هکری IRLeaks به 11 بانک ایرانی نفوذ کرد. علت این نفوذ، حفره امنیتی در شرکت «توسن» بوده که خدمات بانکی به این بانک‌ها ارائه می‌کرد. اطلاعات میلیون‌ها مشتری، کارت‌ها و تراکنش‌ها در معرض خطر قرار گرفت. شایعات حاکی از پرداخت باج به هکرهاست، در حالی که بانک مرکزی هک را تکذیب کرد. این اتفاقات همزمان با تغییرات کابینه رخ داد و احتمال پنهان‌کاری وجود دارد.

در حالی که فاجعه هک سیستم‌های بانکی به یک بحران امنیتی جدی تبدیل شده، نقش افرادی همچون سید ولی‌الله فاطمی اردکانی و ارتباطات وی با بانک‌ها و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات بانکی از جمله «توسن» قابل تأمل است.

فاطمی اردکانی نه تنها موسس  و سهامدار اصلی و چهره ارشد در شرکت توسن بلکه رئیس ستاد انتخاباتی عبدالناصر همتی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بوده است. این ارتباط تنگاتنگ بین فاطمی و همتی ممکن است دلیل بی‌توجهی و عدم پیگیری همتی به‌عنوان وزیر اقتصاد نسبت به مسئله‌ی امنیت سایبری بانک‌ها باشد.

هم اکنون برادرش سید روح اله فاطمی اردکانی نایب رییس هیئت مدیره شرکت توسن است.

فاطمی اردکانی که از سال‌های قبل در بخش‌های مختلف بانکی فعال بوده، ارتباط نزدیکی با همتی دارد. در زمان مدیریت عامل همتی بر بانک ملی او از سال  ۱۳۹۲ به‌عنوان عضو هیئت مدیره بانک ملی و سپس معاون فناوری اطلاعات وی این بانک فعالیت داشته که   نقش مهمی در مدیریت هولدینگ فناوری اطلاعات بانک ملی ایفا کرده است. در همان زمان، شرکت توسن به یکی از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان خدمات نرم‌افزاری برای بانک‌های کشور تبدیل شد.

نکته حائز اهمیت این است که توسن به عنوان شرکتی که با بانک‌های بزرگی همچون بانک ملی، بانک سینا و بسیاری دیگر همکاری دارد، به‌عنوان منبع اصلی نفوذ هکرها معرفی شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که نفوذ هکرها به سیستم‌های بانکی از طریق یک حفره نرم‌افزاری در سیستم‌های توسن اتفاق افتاده است، که این موضوع ممکن است با توجه به روابط فاطمی و همتی با این شرکت، توضیح‌دهنده عدم حساسیت کافی همتی به این مسئله باشد.

با توجه به ارتباطات قدیمی همتی و فاطمی و نقش کلیدی فاطمی در صنعت بانکداری الکترونیکی، این سوال مطرح می‌شود که آیا روابط شخصی و سیاسی این دو فرد دلیل عدم واکنش سریع و پیگیری لازم در برابر این بحران است؟ این سوال که چرا یک فاجعه بانکی به این وسعت تا به امروز پیگیری نشده، شاید در شبکه ارتباطات پشت پرده پاسخ داشته باشد.

عبداله عبدی