بازگشت موقوفه به متولی

 سید مهدی امام جمارانی

 چند سال بعد از اینکه دولت موقت بازرگان کنار گذاشته شده بود، عموما نگاه دولت به وابستگان گروه نهضت آزادی و آقای بازرگان منفی بود. روزی من در اوقاف بودم که مرحوم آقای دکتر یدالله سحابی که شخص دوم نهضت آزادی و از افراد بسیار متدین این جریان سیاسی بود، پیش من آمد.

او با ذهنیتی که از نوع برخورد طرفداران حکومت داشت به من گفت: آقای جمارانی، موقوفه‌ای هست که من متولی شرعی آن هستم و شاهدم که این موقوفه در حال تفریط است و متصرفین آن حقوق موقوفه را ضایع کرده‌اند. می‌دانم که شما شخصاً نمی‌توانید در واگذاری تولیت این موقوفه به من اقدام کنید و دیگران نمی‌خواهند که این موقوفات دست امثال من باشد، ولی فکر کردم که با شما اتمام حجت شرعی کنم. لذا اگر در اوقاف توان این را دارید، دستور دهید این موقوفه و تولیت آن را به من برگردانند تا موقوفه را از این حالتی که دارد نجات بدهم و آن را حفظ کنم.

به ایشان عرض کردم: سعی خودم را خواهم کرد و اقدامات لازم را می‌کنم و انشاءالله هم تولیت و هم موقوفه را به شما بر می‌گردانم.

آقای سحابی با ناامیدی مجددا گفت: می‌دانم اوضاع طوری است که نمی‌گذارند این کار انجام شود، ولی از باب اتمام حجت به شما گفتم.

ایشان این مسئله را گفت و رفت. با بررسی اولیه مشخص شد که ساختمان موقوفه‌ی مذکور در تصرف وزارت اطلاعات است. موضوع را پیگیری و با متصرف موقوفه از طرف سازمان اوقاف مکاتبه نمودم و گفتم که: این موقوفه دارای متولی شرعی است و شما گرچه نهاد امنیتی هستید، یا باید با اجازه‌ی او آنجا را تصرف کنید، و یا اگر بدون اجازه‌ی او این موقوفه را در تصرف دارید، هرچه زودتر باید انجا را تخلیه کنید، چون سازمان اوقاف شرعاً و قانوناً باید حکم تولیت متولى منصوص را صادرکند و به او تحویل دهد.

بعد از مدتی، از آنجا با من تماس گرفتند و گفتند: آیا شما صلاح می‌دانید که این موقوفه را به متولی آن یعنی آقای سحابی برگردانیم.

پاسخ دادم: من هیچ مانعی نمی‌بینم و صددرصد با این تولیت موافقم.

آن شخص گفت: شما که می‌دانید این گروه از نظر سیاسی مخالف حکومت‌اند. پس چگونه موافق هستید؟

من گفتم: ببینید، ما در اوقاف به شئون سیاسی افراد کاری نداریم. ممکن است یک نفر از نظر سیاسی با ما مخالف باشد ولی از نظر شرعی متولی بر موقوفه است و ما موظفیم که تولیت را به او بدهیم.

با این سخن من، آن مسئول قانع شد و گفت: در این صورت اگر شما موافق هستید موافقت خودتان را رسماً برای ما بنویسید و ارسال کنید.

گفتم: همان نامه‌ای که به شما دادم به منزله‌ی نظر موافق ماست و آنچه نوشتم باید به همان عمل کنید. نامه‌ی دیگری نمی‌خواهد.

خوشبختانه طولی نکشید که به ما اعلام شد که ساختمان موقوفه را تخلیه می‌کنند و در اختیار اوقاف قرار می‌دهند تا اوقاف هر جور که صلاح می‌داند به آن عمل کند. بلافاصله به آقای دکتر سحابی خبر دادم که موقوفه را تحویل گرفتیم و از ایشان خواستم که برای گرفتن حکم تولیت و تحویل موقوفه مراجعه کنند. آقای سحابی نزد من آمد و خیلی متحیر شده بود که چطور ما آن ساختمان را پس گرفتیم و چگونه می‌توانیم به او تولیت بدهیم.

به ایشان گفتم: شما و دولت ممکن است دعوای سیاسی داشته باشید، ولی ما در اوقاف با مسائل و موضع‌گیری سیاسی کاری نداریم و شما می‌توانید به عنوان متولی، موقوفه‌ی خودتان را احراز کنید.

ایشان هم موقوفه را تحویل گرفت، تصرف کرد و تولیت آن را هم برای ایشان صادرکردیم. پس از مدتی دکتر سحابی به من تلفن کرد و گفت که: فلانی! پسر من، مهندس سحابی آدم مستحقی است و هنوز اجاره‌نشین است و می‌خواهد با قیمتی که کارشناس اوقاف برای ملک موقوفه‌ی ما‌ گذاشته است، یک طبقه از این موقوفه را از ما طبق مقررات اجاره کند.

گفتم: جنابعالی خودتان متولی هستید و اگر صلاح می‌دانید، از نظر ما اشکالی ندارد.

دکتر سحابی گفت: مطابق قانون واحد موقوفه باید از طریق مزایده واگذار شود و در موارد استثنایی دستور ترک مزایده با اداره‌ی اوقاف و شخص شماست. آیا شما اجازه می‌دهید چنین کاری بدون مزایده انجام شود؟

من تعجب کرده بودم که چگونه مهندس عزت‌الله سحابی با این همه اعتبار هنوز مستأجر است و مسکنی برای خود ندارد. به ایشان گفتم: چون طبق نرخ کارشناسی است من موافقت می‌کنم. شما نامه‌ای بنویسید تا من اقدام کنم.

با درخواست ایشان دستور ترک مزایده را نوشتم و آن واحد را مطابق نظر کارشناس اوقاف به ایشان اجاره دادند و مرحوم سحابی خیلی از ما تشکر کرد.

 روایات و خاطرات سید مهدی امام جمارانی، تدوین: دکتر صادق عبادی، ناشر: نشر عروج، چاپ اول: ۱۳۹۹، ج ۲، ص ۷۸۹ - ۷۹۱