نامه اقتصاددانان و جامعه‌شناسان به پزشکیان: ‌منابع به‌دست‌آمده از اصلاح قیمتها کجا هزینه خواهد شد؟| بودجه را شفاف کنید

جمعی از استادان، پژوهشگران و کنشگرانِ حوزه‌های اقتصاد و علوم اجتماعی در نامه ای سرگشاده خطاب به رئیس جمهوری کشورمان ضمن تاکید بر ضرورت انجام اصلاحات اقتصادی، تاکید کرده اند؛« زیرساخت‌های حمایتی و سازوکارهای جبرانی حداقلی باید طوری طراحی شوند که فشار اصلاحات قیمتی بر گروه‌های کم‌درآمد به حداقل ممکن برسد، بی‌آنکه به بازگشت سیاست‌های پرهزینه و ناکارآمد گذشته منجر شود.»

در بخش دیگری از این نامه که به امضای ۱۸۰ چهره شاخص رسیده است، با اشاره به ضرورت اصلاح قیمت حامل های انرژی آمده است؛ «همان‌گونه که بخشی از مردم در این شرایط دشوار ناچارند سهم بیشتری از هزینه را بپردازند، دولت نیز باید شجاعت نشان دهد و ردیف‌های پرهزینه، کم‌اثر و فاقد بازده اجتماعی را کاهش داده یا حذف کند. اصلاح قیمت بنزین و سایر حامل‌های انرژی، اگر قرار است به عدالت منجر شود، باید با اصلاح هم‌زمان سمت هزینه‌های بودجه حکمرانی همراه باشد.»

در میان امضاکنندگان این نامه، نام چهره‌های شناخته‌شده‌ای چون مسعود نیلی، سید محمد طبیبیان، موسی غنی‌نژاد، محمدمهدی بهکیش، حسن درگاهی، داود سوری، مسعود روغنی زنجانی، محمد ستاری‌فر، طهماسب مظاهری، ولی‌الله سیف، حسین عبده‌تبریزی، پیروز حناچی، عباس آخوندی، علینقی مشایخی، فرهاد نیلی و اکبر کمیجانی به چشم می‌خورد.

>>>>متن نامه جمعی از استادان، پژوهشگران و کنشگرانِ حوزه‌های اقتصاد و علوم اجتماعی خطاب به مسعود پزشکیان، رئیس جمهور به شرح ذیل است؛

رئیس‌جمهور محترم، جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان

با سلام و احترام

در ابتدا توجه جناب‌عالی را به این نکته تاریخی جلب می‌کنیم که تا قبل از انقلاب مشروطه، مالیه حکومت، شامل دریافت منابع از مردم به جور و ستم و تقسیم بخش عمده‌ای از آن، بین عده‌ای ذی‌نفع بود. چنان‌که نام بسیاری از افراد در دفاتر مالیه ثبت بود که «مواجب» دریافت می‌کردند، بدون آنکه کاری انجام داده باشند. یکی از آرزوهای مجاهدین و کنشگران جنبش مشروطه، سروسامان دادن به امور مالیه عمومی کشور بود.

این آرزو نه‌تنها در قانون اساسی مشروطه تصریح شده، بلکه در مقدمه اولین بودجه‌ای که به مجلس مشروطه ارائه شده نیز به‌روشنی قید گردیده است که «دیگر بودجه مربوط به جمع‌آوری و توزیع منابع نیست، بلکه برای رعایت انصاف و عدالت و عقلانیت در جمع درآمد بدون آسیب است و هزینه کردن آن برای خیر عمومی». ما اگر از این آرمان بگذریم و آن را فراموش کنیم، به ناحق، نه‌تنها پا رویِ دستاورد مجاهدین صدر مشروطه گذاشته‌ایم، بلکه حق ملت ایران را که صاحبان اصلی منابع عمومی هستند نیز نادیده گرفته‌ایم. 

ما امضاکنندگان این نامه، جمعی از استادان، پژوهشگران و کنشگران حوزه‌های اقتصاد و علوم اجتماعی، بر این اصل مشترک تاکید داریم که عدالت در تخصیص منابع عمومی یکی از شروط لازم برای عبور از شرایط دشوار کنونی کشور است.

ضمن پذیرشِ ضرورت انجام اصلاحات اقتصادی، تاکید می‌کنیم که اجرای این اصلاحات باید با ایجاد توازن در بودجه و کاهش هزینه‌های غیرکارا همراه باشد. زیرساخت‌های حمایتی و سازوکارهای جبرانی حداقلی باید طوری طراحی شوند که فشار اصلاحات قیمتی بر گروه‌های کم‌درآمد به حداقل ممکن برسد، بی‌آنکه به بازگشت سیاست‌های پرهزینه و ناکارآمد گذشته منجر شود.

روشن است که تحقق چنین معیاری در شرایط فعلی معیشتی مردم، کاری به‌غایت دشوار است. هرچند لازم است اصل اصلاح را فراموش نکنیم، اما هزینه این رویکرد را نیز نباید تنها بر دوش مردم بگذاریم، و ضروری است سایر بخش‌های حکمرانی نیز در تحمل بار این تحول و دیگر مشکلات طاقت‌فرسای موجود، به نحو موثر دخیل گردند و برای این امر نیز تمهید کارآمد، شفاف و قابل ارزیابی فراهم و اعلام شود.

در شرایطی که بخشی از جامعه ناچار شده است پرداخت‌های بیشتری انجام دهد، طبیعی و مشروع است که این پرسش را در مورد اصلاحات اقتصادی مطرح کند که:

«منابع به‌دست‌آمده، دقیقاً کجا هزینه خواهد شد؟»

جناب آقای رئیس‌جمهور،

جناب‌عالی بارها بر ضرورت بودجه عملیاتی، حذف ردیف‌های فاقد کارایی و صرفه‌جویی در هزینه‌هایی که مابه‌ازایی برای مردم ندارند تاکید کرده‌اید. اکنون زمان آن است که این رویکرد عملی شده و نتایج آن در عمل دیده شود.

همان‌گونه که بخشی از مردم در این شرایط دشوار ناچارند سهم بیشتری از هزینه را بپردازند، دولت نیز باید شجاعت نشان دهد و ردیف‌های پرهزینه، کم‌اثر و فاقد بازده اجتماعی را کاهش داده یا حذف کند. اصلاح قیمت بنزین و سایر حامل‌های انرژی، اگر قرار است به عدالت منجر شود، باید با اصلاح هم‌زمان سمت هزینه‌های بودجه حکمرانی همراه باشد. مردم باید ببینند:

• کدام هزینه‌ها کاهش یافته؛

• کدام ردیف‌ها حذف شده‌اند؛

• و درآمدهای جدید چگونه به‌نفع کالاهای عمومی مانند آموزش، بهداشت و درمان، حمل‌ونقل عمومی و سایر موارد مشابه، هزینه می‌شوند.

اگر بخشی از این منابع برای کاهش کسری بودجه مصرف شود، کاملاً قابل ‌درک است؛ اما در کنار آن لازم است، حذف هزینه‌های زائد و غیرمولد نیز شفاف‌سازی و اجرا شود. مردم حق دارند بدانند دولت در کنار افزایش درآمد، کدام بارهای بی‌فایده را از دوششان برداشته است.

این «فقط» یک مطالبه اقتصادی نیست؛ بلکه مطالبه‌ای اخلاقی و ملی نیز هست.

جناب آقای رئیس‌جمهور،

امروز دولت باید نشان دهد که عدالت و کارآمدی را، همزمان دنبال می‌کند. ما امضاکنندگان این نامه، بر خواستی مشترک توافق داریم: «بودجه را عادلانه و شفاف کنید» و به‌عنوان نقطه آغازین، موارد زیر را در بودجه سال آینده اجرایی نمایید: 

1- بودجه نهادهایی را که هیچ نقش و جایگاهی در ارائه خدمات عمومی ندارند و مشخص نیست چرا باید از منابع عمومی بهره‌مند شوند، بدون مماشات حذف کنید. مردم در شرایطی بسیار دشوار زندگی می‌کنند و آن‌طور که به‌نظر می‌رسد، چشم‌انداز پیش رو نیز، بهبودی را نوید نمی‌دهد. در چنین شرایطی، اختصاص بودجه به فعالیت‌ها و نهادهایی که ارتباطی به منافع ملی ندارند، چه توجیهی دارد؟ هزینه‌هایی را که مابه‌ازای ملموس برای مردم ندارند، شجاعانه حذف کنید، و اجازه دهید مردم ببینند که اصلاحات اقتصادی تنها از طریق تحمیل هزینه جدید به آنان انجام نمی‌شود.

2- بودجه را کاملاً شفاف کنید. خزانه دولت را به اتاقی شیشه‌ای تبدیل کنید که هرچه در آن وارد و هرچه از آن پرداخت می‌شود، به‌طور واضح توسط آحاد مردم، قابل ‌مشاهده باشد. انتشار گزارش مستمر از ردیف‌های حذف‌شده، کوچک‌شده و نحوه مصرف منابع حاصل از اصلاحات، اعتماد عمومی را افزایش می‌دهد و مشارکت مردم در تحمل بار اصلاحات را ممکن می‌سازد.

3- بودجه سازمان‌ها و نهادهای موجود در نظام حکمرانی را که خدمات آنها هیچ تناسبی با مبالغ کلان منظور شده ندارد، با قاطعیت کاهش دهید.

امروز، کشور بیش از هر زمان دیگری نیازمند عدالت، صداقت، شفافیت و توازن در سیاست‌گذاری بودجه‌ای است. مردم اگر قرار است سختی بیشتری تحمل کنند، باید اطمینان یابند که دولت و حکومت نیز همان اندازه سختیِ اصلاح را می‌پذیرد.

با احترام

امضاکنندگان:

کورش احمدی- احسان اسدی-بهرنگ اسدی- سعید اسلامی‌بیدگلی- فرهاد اسماعیل‌زاده- حسین اصغرپور- میرمهدی اصفهانی- علی‌اشرف افخمی- ولی‌الله افخمی‌راد- مرتضی الویری- سارا امامقلی‌پور- بهروز امیدعلی- سعید امینی- غلامرضا انصاری- بهمن-احمدی‌امویی- قاسم انصاری‌‌رنانی- هاشم اورعی- محمود اولاد- سید‌جواد ایرانیان‌فرد- عباس آخوندی- محمدرضا آراستی- سیدجواد آغاجری- الله‌محمد آقایی- علی آقایی-جواد آماره- عبدالمجید آهنگری- علی باغانی- محمدتقی بانکی-محمدحسین بحرانی- علیرضا بختیاری- طیبه بختیاریان- لطفعلی بخشی- رسول برادران‌حسن‌زاده- محمدعلی برخورداری- آلبرت بغزیان- داود بهبودی- محمدباقر بهشتی- محمد‌مهدی بهکیش- بهزاد بهمن‌نژاد- مهرداد پارسامنش- امیر پوریانسب- احمد پویانفر- مهرداد تاکی- مهدی تکیه- حمید تنکابنی- مهدی تنهامعافی- مهرناز تیموریان- افشین جاوید- پویا جبل‌عاملی-سیدحسین جلالی- ناهید جهانی- مسعود حاج‌علیلو- علی‌اکبر حسنی- امیر حسینی- محمد حسینی- سیدمحمد حسینی- فرزین حق‌پرست- مهدی حقیقی‌کفاش- پیروز حناچی- محمدسعید حیدری- سیدمحمدعلی خاتمی‌فیروزآبادی- امیرحسین خالقی- هادی خانیکی- ولی خدادادی- روح‌الله خدارحمی- آزاده خرمی‌مقدم- بهزاد خسروی- یدالله دادگر- کاوه درخشان- حسن درگاهی- احمد دوست‌حسینی- علی‌محمد دوست‌حسینی- فیروز راد- معصومه رجبی- اشکان رحیمی- احمد رضایی- بهروز رضایی‌منش- کریم رضوی- حسن رفیعی- مسعود روغنی‌زنجانی- صدیق رییسی- نوید رئیسی- مریم زارعیان- فیاض زاهد- عباس زرکوب- شهریار زروکی-محمدحسین زینلیان- علی سایه‌میری- مهرداد سپهوند- محمد ستاری‌فر- سیدحسین سراج‌زاده- علی سرزعیم- محمدرضا سعدی- علی‌اصغر سعیدی- امیربهداد سلامی- غلامرضا سلامی- جواد سلطان‌زاده- رویا سلطانی- داود سوری- ولی‌الله سیف- حسنعلی سینایی- محمود شارع‌پور- امید شریفی- محمدحسین شریف‌زادگان- وحید شقاقی- ناصر شمس- مهدی شیخ‌زاده‌مرند- مصطفی صادق- محمدرضا صادقی‌مقدم-علی صادقی‌همدانی- شلاله صحافی- ابراهیم صحافی-بهرام صلواتی- سعید صمدی- محمد طاهری-حسن طایی- سیدمحمد طبیبیان- علی ططری- جواد طهماسبی- محسن ظریفیان-ابراهیم عباسی-سعید عباسیان- محمدرضا عبدالرحیمی- لیلا عبدالله‌زاده‌رامهرمزی- عباس عبدشاهی- امیررضا عبدلی- حسین-عبده‌تبریزی- میثم عرب‌زاده- احمد عزیزی- محمد علی‌نژاد- محمد غروی- موسی غنی‌نژاد- علینقی مشایخی-نعمت‌الله فاضلی- فرشاد فاطمی‌اردستانی- اصغر فخریه‌کاشان- رضا فراهانی- غلامعلی فرجادی- پویا فیروزی- کامران فیضی- اسماعیل قادری- فرید قدیری- ابوالفضل قندچی- محمد قوچانی- سیدبهزاد کاظمی- مرتضی کاظمی- علی‌ کجباف- نادر کریمی- زهرا کریمی‌موغاری- ابوالفضل کزازی- غلامرضا کشاورزحداد- داود کشاورزیان-اکبر کمیجانی-علی‌محمد کیمیاگری-علی لطفی-محمدمهدی لطفی‌هروی-افشین متقی-علی محقر-پرویز محمدزاده-سیدمجتبی محمودزاده-وحید محمودی-علی محمودی-غلامعلی مستعلی‌پارسا-طهماسب مظاهری-حسین مقدم-مهرداد مقصودلو-بهروز ملکی-مانی موتمنی-میرطاهر موسوی-مجید میراسکندری-علی‌ میرزاخانی-مهدی میرزایی-سیداحمد-میری-نیما نامداری-مسعود نیلی-فرهاد نیلی-بهروز هادی‌زنوز-سیدعباس هاشمی- ابوالقاسم هاشمی-کورش همایون‌پور-حسن ورمزیار