مُباهَتَه و افترازنی ابزار کار ماکیاولیست‌های دینی

 رحمت‌اله بیگدلی

یکی از سوالات مهم مطرح در فلسفه اخلاق این است که: «آیا هدف وسیله را توجیه می‌کند؟ یعنی آیا جایز است که با‌ هر وسیله‌ای به هدف رسید؟» ماکیاولی (Machiavelli) سیاستمدار ایتالیایی (۱۴۶۹ - ۱۵۲۷ میلادی) بر این عقیده بود که هدف وسیله را توجیه می‌کند و برای نیل به هدف می‌توان از هر وسیله‌ای استفاده کرد!

توجیه وسیله با هدف، ابزار کار ماکیاولیست‌های دینی

مُباهَتَه
ماکیاولیست‌های دینی در این زمینه بابی را تحت عنوان مُباهَتَه باز کرده‌اند. مُباهَتَه یعنی دروغ‌بافتن، دروغ‌بستن و بهتان‌زدن. ماکیاولیست‌های دینی مُباهَتَه را وارد دانش فقه نیز کرده و آن را یکی از مُسَوِّغات(مجوّزات) کذب و تهمت دانسته‌اند!

گروهی از فقها با استناد به یک حدیث که مفاد آن در تعارض قطعی با روح دین، تعالیم انبیا و سیره ائمه اطهار(ع) و حکم صریح عقل است، دروغ‌بستن و بهتان‌زدن به کسانی را که آنان را اهل بدعت می‌دانند جایز دانسته‌اند تا آنان را از چشم مؤمنان بیاندازند!
به نظر ماکیاولیست‌های دینی، تهمت‌زدن و دروغ‌بستن به اهل بدعت‌ نه تنها حرام نیست، بلکه موجب ثواب اخروی نیز هست!
ماکیاولیست‌های دینی برای پیش‌برد مقاصد خود از دو اصطلاح مهدورالدم‌ و مهدورالعِرض‌ استفاده می‌کنند!

مهدورالدم‌
در فقه سنتی مهدورالدم به کسی گفته می‌شود که خونش فاقد احترام است و هرکسی بدون نیاز به محاکمه و بدون دادن حق دفاع به او می‌تواند خون او را بریزد!

مهدورالعِرض‌
ماکیاولیست‌های دینی عنوانی را بر وِزانِ مهدورالدم تحت عنوان مهدورالعِرض ساخته‌اند.
از نظر آنان مهدورالعِرض کسی است که بدون محاکمه و بدون دادن حق دفاع می‌توان آبروی او را ریخت! ماکیاولیست‌های دینی می‌گویند: رعایت اخلاق فقط در حق مؤمنان آن هم فقط مؤمنانِ هم‌سو جاری است، اما اگر افرادی از نظر آنان دچار انحراف در عقیده (بدعت در دین) یا انحراف در عمل (فسق) شوند، «مهدورالعِرض» می‌شوند و آبروی آنان فاقد احترام و دروغ، غیبت، تهمت و ایراد هر نسبت خلاف واقع و ضداخلاقی به آنان جایز است و گناه هم محسوب نمی‌شود و ثواب هم دارد!

ماکیاولیست‌های دینی همه افراد فاقد دین، پیروان ادیان و حتی مذاهب دیگر اسلامی، اهل بدعت، فاسقان، دگراندیشان و حتی منتقدان خود را مهدورالعِرض می‌دانند!

ماکیاولیست‌های دینی وقتی در مسند حکومت قرار می‌گیرند هرگونه تفاوت دیدگاه سیاسی را انحراف در دین و هرگونه نقد نظر حاکم را مخالفت با رهبری، دشمنی با امام زمان و پیامبر و شرک به خدا می‌خوانند و ابتدا فرد منتقد را مهدورالعِرض و سپس مهدورالدم می‌کنند!

ماکیاولیست‌های دینی بر این اعتقادند که منتقدان سیاسی را باید با هر وسیله‌ای از چشم مردم انداخت! از نسبت دروغ بی‌دینی، فساد مالی، اعمال خلاف اخلاق و عفت عمومی گرفته تا وابستگی و جاسوسی برای بیگانگان و دشمنان!
هرقدر هم که نفوذ کلام منتقد بیش‌تر و عمیق‌تر باشد وسعت و نوع دروغ‌ها و بهتان‌ها در باره او توسط عوامل رسمی و غیررسمی حاکمان ماکیاولیست وسیع‌تر و شدیدتر خواهد بود.

این در حالی است که خدای متعال به پیامبر اکرم(ص) دستور می‌دهد: «اُدْعُ اِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ؛
با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن.»(نحل، آیه ۱۲۵)

امام علی(ع) به کسانی که سیاست آن حضرت را با سیاست معاویه مقایسه می‌کردند، فرمود: «به‌خدا سوگند، معاویه از من سیاستمدارتر نیست، اما او (برای پیش‌بُرد اهداف شخصی خود)، نیرنگ می‌زند و مرتکب انواع گناه می‌شود و اگر من از خدعه و نیرنگ بیزار نبودم، از سیاستمدارترین مردم بودم.»(نهج‌البلاغة، صبحی صالح، ص ۳۱۸)

امام صادق(ع) فرمود: «مردی به حسین(ع) نوشت: مرا با دو حرف پند بده؟ آن حضرت در جواب نوشت: هر که امری را با نافرمانی خدا بجوید، آنچه امید دارد، زودتر از دستش برود، و از آنچه می‌گریزد، زودتر به‌سرش آید.»(کلینی، الکافی، ج ۴، ص ۱۱۷)

استاد شهید مرتضی مطهری در این باره می‌گوید: «برای حق باید از حق استفاده کرد. حتی اگر بدانیم یک حرف ناحق و نادرست، باعث می‌شود همه گنهکاران توبه ‌ کنند، در عین حال اسلام به ما چنین کاری را اجازه نمی‌دهد. اسلام نیازی به روش نادرست و دروغ در راه خود ندارد. حق را با باطل آمیختن، حق را از میان می‌برد. و حق تاب این‌که همراه باطل باقی بماند ندارد ... یکی از راه‌هایی که بر دین از جنبه‌های مختلف ضربه وارد می‌کند، رعایت نکردن این اصل است. همان‌طورکه هدفمان باید مقدس باشد، وسایلی هم که برای آن استخدام می‌کنیم باید مقدس باشد.»(مجموعه آثار، ج ۱۶، ص ۱۱۰ و ۱۱۱)

ختم کلام این‌که امام علی(ع) فرمود: «هر که به‌وسیله گناه پیروز شد، پیروز نیست و آن‌که به واسطه‌ بدی و ستم پیروز شده، شکست خورده است.»(نهج‌البلاغة، صبحی صالح، ص ۵۳۳)