شتری که افسارش رها شده است

روزنامۀ کیهان در شمارۀ دیروز خود، به بهانۀ اعطای جایزۀ باشگاه ملی مطبوعات آمریکا به الهۀ محمدی و نیلوفر حامدی، این دو گزارشگر اجتماعی را به «خیانت» و «همکاری با سیا» متهم کرده است.
کیهان نشریۀ بخش خصوصی نیست که بتوان بهتان‌های آن را نادیده گرفت یا کم‌اهمیت شمرد. متأسفانه این روزنامه به‌عنوان نمایندۀ حاکمیت شهرت دارد و از سخنگویان آن شناخته می‌شود.

هنگامی که منسوبان و یا منصوبان یک حکومت دست خود را برای نسبت دادن هر نوع بهتانی به شهروندان منتقد یا مخالف باز می‌بینند، دیگر واقعاً چه می‌توان گفت؟

از بدو مدنیت بشر تاکنون، اصل برائت یعنی اذعان به بی‌گناهی افراد جامعه، تا زمانی که در یک دادگاه صالحه براساس مدارک و اسناد متقن، به ارتکاب جرمی محکوم نشده باشند، یک اصل بدیهی و پیش‌پاافتادۀ عدالت قضایی بوده و هست.

الهه محمدی و نیلوفر حامدی حدود 10 ماه است که به‌عنوان متهم در بازداشت به سر می‌برند. دادگاه آنها پشت درهای بسته و در شعبه‌ای با سابقۀ صدور احکام شداد و غلاظ و مورد نقدِ شدیدِ جامعۀ حقوق‌دانان کشور تشکیل شده است. همین دادگاه نیز هنوز رأی خود را در مورد آنان صادر نکرده است؛ اما در این میان روزنامۀ کیهان به‌عنوان یکی از سخنگویان حکومت، فارغ‌البال و بدون هرگونه احساس نگرانی از تعقیب قضایی یا شکایت شهروندان، آنها را آماج اتهام‌های سنگینِ اثبات‌نشده قرار داده است!

دستاویز کیهان در این مورد خاص احتمالاً می‌تواند بیانیۀ دو نهاد امنیتی کشور در جریان ناآرامی‌های سال گذشته باشد، اما همان اشکالی که به کیهان وارد است به آن نهادها نیز می‌توان وارد کرد، زیرا آنها پیش از رسیدگی قضایی، اقدام به طرح علنی اتهام‌های دو روزنامه‌نگار در سطح عمومی کردند چنان‌که گویی به صرفِ ادعای آنان، چنین اتهاماتی مسجل و قطعی می‌شوند!

آیا این رفتارها نشانۀ بی‌اطلاعی از موازین حقوقی مربوط به حقوق متهم است؟ یا اینکه به‌رغم اطلاع، تعهدی برای رعایت آنها وجود ندارد؟
عجیب اینکه این نوع برخوردها به‌صورت عادت در آمده و دستگاه‌ها از جمله دستگاه قضا نیز یا از آن دفاع می‌کنند و یا اینکه در مقابل آن بی‌تفاوتند.

با چنین وضعی، مرتب از بی‌قاعدگی اتهامات مخالفان برانداز حکومت علیه مقام‌ها و نهادهای حاکم اظهار گلایه می‌شود! وقتی که حامیان یک حکومت برای طرح هر بهتان و اتهام اثبات‌نشده‌ای علیه اتباع کشور آزاد باشند، چگونه از مخالفان می‌توان انتظار دقت و انصاف و تقوا در این زمینه داشت؟

هنگامی که شورشیان عراقی و حجازی در مدینه قصد جان خلیفۀ سوم را کردند، مولاعلی فریاد زد که خلیفه‌کشی راه نیندازید، چون اگر این رسم باب شود، دیگر هیچ خلیفه‌ای سر سالم به گور نخواهد برد.
تهمت و افتراء و اتهام هم که باب شود، دیگر هیچ‌کس مصونیت نخواهد داشت. آنها که چنین راه‌هایی را می‌گشایند و هموار می‌کنند، فقط به طرف مقابل خود آسیب نمی‌رسانند. مهار شتر اتهام که رها شد، در برابر هر خانه‌ای زانو خواهد زد. جوامع از همین طریق دچار سقوط کامل اخلاقی می‌شوند.

احمد زیدآبادی، نویسنده و مشاور هم‌میهن